• Xuất phát từ nguyên tắc tá»± do cam kết, thỏa thuận và tá»± do giao kết hợp đồng. Có tá»± do đàm phán má»›i có tá»± do giao kết hợp đồng, má»›i có tá»± do cạnh tranh theo cÆ¡ chế thị trường.
• Sá»± tá»± do đàm phán và giao kết hợp đồng là rất cần thiết nhÆ°ng không phải là tuyệt đối, mà phải dá»±a trên cÆ¡ sở Ä‘iều chỉnh của pháp luật và còn để bảo đảm an toàn pháp lý cho các bên đối tác.

2)Mời đàm phán:

• Việc gởi lời mời và việc chấp nhận lời mời đàm phán là bÆ°á»›c khởi đầu của tiến trình đàm phán của các bên tham gia (bên đề nghị hoặc bên chấp nhận đề nghị).
• Việc khởi Ä‘á»™ng ban đầu cho việc đàm phán có thể trá»±c tiếp hay gián tiếp và có thể được thá»±c hiện qua nhiều hình thức: bằng lời nói, quảng cáo trên các phÆ°Æ¡ng tiện truyền thông (báo chí, phát thanh, truyền hình), tờ rÆ¡i, áp phích, panô quảng cáo, tập tài liệu, brochures, catalogues v.v…
• Lời mời đàm phán chỉ là khởi Ä‘á»™ng ban đầu của má»™t phía muốn giao dịch, nên chÆ°a phải và không nên hiểu lầm là má»™t đề nghị giao kết hợp đồng.
• Lời mời đàm phán thường gói gọn những thông tin có tính tổng hợp chung, chÆ°a thật cụ thể và cÅ©ng chÆ°a có cam kết phát sinh quyền và nghÄ©a vụ pháp lý giữa cả bên mời và bên được mời.
• Vì chÆ°a có giá trị pháp lý ràng buá»™c, nên bên mời đàm phán có thể rút lại hoặc thay đổi ná»™i dung mời đàm phán trong mọi trường hợp kể, cả khi bên được mời chấp nhận hay chÆ°a chấp nhận lời mời đàm phán.
• Vì đàm phán là Ä‘a dạng và là má»™t sá»± thăm dò thá»±c tiá»…n, thá»±c lá»±c của các bên để chọn lá»±a đối tác có tính cách cạnh tranh để tiến đến giao kết hợp đồng, cho nên má»™t bên có thể đồng thời hoặc lần lượt đàm phán vá»›i nhiều đối tượng khác nhau để tìm kiếm các Ä‘iều kiện thuận lợi, hiệu quả nhất cho mình là má»™t thá»±c tế bình thường, cần thiết và hợp pháp.
• Suốt quá trình đàm phán, kể cả đến thời Ä‘iểm kết thúc giai Ä‘oạn đàm phán, các bên vẫn có quyền có ý kiến thay đổi, đàm phán lại hoặc đàm phán bổ sung trÆ°á»›c khi ký kết hợp đồng.

3)

• Không có qui định pháp lý nào ràng buá»™c quá trình đàm phán phải đạt được kết quả, nên các bên không phải chịu trách nhiệm má»™t khi đàm phán bị thất bại.
• Má»—i bên trong đàm phán có quyền từ bỏ cuá»™c đàm phán, ngay cả vào giờ chót, mà không phải chịu bất cứ má»™t trách nhiệm dân sá»± bồi thường cho phía bên kia các thiệt hại về tất cả loại chi phí phát sinh trong quá trình đàm phán, cả về thời gian và cÆ¡ há»™i kinh doanh bị mất Ä‘i.
• Nguyên tắc tá»± do đàm phán và không phải chịu trách nhiệm đối vá»›i trường hợp đàm phán thất bại được thừa nhận rá»™ng rãi trên thế giá»›i.
• “Nguyên tắc chung liên quan đến Hợp đồng thÆ°Æ¡ng mại Quốc tế của UNIDROIT năm 1994 (Điều 2.15) qui định: “Các bên được tá»± do đàm phán và không phải chịu trách nhiệm nếu nhÆ° không đạt được thỏa thuận “

4)

a. Để phòng ngừa các rủi ro, đảm bảo an toàn pháp lý cho các bên trong trường hợp có sự thiếu thiện chí của một bên trong đàm phán hoặc do thiếu thông tin cần thiết, cho nên phải có sự điều chỉnh của pháp luật trong giai đoạn đàm phán. Các bên đàm phán không thể sử dụng quyền tự do đàm phán một cách tuyệt đối, tuỳ thích.

b. Nghĩa vụ đàm phán thiện chí:

Dựa theo nguyên tắc thiện chí, trung thực trong quan hệ dân sự của BLDS Việt Nam. Hành động thiếu thiện chí của một bên gây thiệt hại cho bên kia sẽ đưa đến hậu quả bên gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm dân sự, cụ thể là trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

c. Một số qui định của pháp luật Việt Nam về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (đảm bảo hội đủ 4 yếu tố: có hành vi trái pháp luật, lỗi của người gây thiệt hại, có thiệt hại xảy ra và có mối liên hệ nhân quả do hành vi trái pháp luật).

• §Hành vi trái pháp luật:

-         Theo Luật Dân sá»±, thì “trong quan hệ dân sá»±, các bên phải thiện chí trung thá»±c, không chỉ quan tâm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình mà còn phải tôn trọng, quan tâm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác, giúp đỡ, tạo Ä‘iều kiện cho nhau thá»±c hiện quyền, nghÄ©a vụ dân sự”.

-         Nếu má»™t bên cho rằng bên kia không trung thá»±c, không có thiện chí thì phải có chứng cứ để chứng minh cụ thể.

-         Luật Việt Nam chÆ°a có qui định cụ thể các trường hợp nào đàm phán thiếu thiện chí và trong thá»±c tế ở Việt Nam, cÅ©ng chÆ°a gặp trường hợp kiện tụng đòi bồi thường do lá»—i trong quá trình đàm phán gây ra.

• §Lá»—i của bên gây thiệt hại: Hành Ä‘á»™ng thiếu thiện chí tá»± nó đã bao gồm yếu tố lá»—i (VD: biết chắc là mình không hề muốn Ä‘i đến thỏa thuận giao kết hợp đồng, mà vẫn cứ tiếp tục đàm phán).
• §Thiệt hại xảy ra: Thiệt hại xảy ra là Ä‘iều kiện của trách nhiệm dân sá»± ngoài hợp đồng và bên yêu cầu phải chứng minh sá»± thiệt hại (theo qui định chung của BLDS). Các nguyên tắc liên quan đến hợp đồng thÆ°Æ¡ng mại quốc tế của UNIDROIT qui định: tiền bồi thường có thể bao gồm cả tiền mà bên vi phạm nghÄ©a vụ giữ bí mật thông tin có được từ việc tiết lá»™ thông tin đó.
• §Mối quan hệ nhân quả vá»›i hành vi trái pháp luật: Trong thá»±c tiá»…n, mối quan hệ nhân quả được tính đến để xác định mức bồi thường (trường hợp thiệt hại còn có nguyên nhân khác, thì họ có thể có quyền yêu cầu giảm mức bồi thường).

5)

a. Các nguyên tắc liên quan đến hợp đồng thương mại quốc tế của UNIDROIT qui định:

• “Bên hành Ä‘á»™ng thiếu thiện chí trong đàm phán hoặc chấm dứt đàm phán sẽ phải chịu trách nhiệm về thiệt hại mà bên đó đã gây cho bên kia”.
• “Má»™t bên hành Ä‘á»™ng thiếu thiện chí nhất là khi bên đó bắt đầu và tiếp tục cuá»™c đàm phán nhÆ°ng biết rằng mình không có ý định Ä‘i tá»›i thỏa thuận”.
• “NghÄ©a vụ đảm bảo bí mật các thông tin mà bên đàm phán cung cấp trong quá trình đàm phán. Việc vi phạm nghÄ©a vụ này có thể là căn cứ của trách nhiệm đền bù. Tiền đền bù có thể bao gồm các khoản lợi mà bên kia đã thu được”.
• Má»™t thông tin chỉ được coi là bí mật khi mà bên cung cấp nói rõ và yêu cầu bên nhận không được phép sá»­ dụng mục đích riêng hay Ä‘em tiết lá»™ cho người khác hoặc khi thông tin đó thá»±c sá»± là bí mật.
• Má»™t bên đàm phán có thể đàm phán vá»›i nhiều đối tượng cùng má»™t lúc nhằm tìm ra những Ä‘iều khoản có lợi nhất cho mình. NghÄ©a vụ trung thá»±c không Ä‘i đến mức buá»™c bên đàm phán phải thông báo cho bên kia biết tất cả các cuá»™c đàm phán Ä‘ang song song tiến hành.( Luật Anh Quốc: Không thừa nhận sá»± tồn tại của nguyên tắc thiện chí “good faith” trong quan hệ hợp đồng. Má»—i bên đều có quyền theo Ä‘uổi các mục tiêu của riêng mình vá»›i Ä‘iều kiện không Ä‘Æ°a ra những lời tuyên bố sai. Để Ä‘iều chỉnh quan hệ các bên trong đàm phán, luật các nÆ°á»›c theo hệ thống Anglo_Saxon sá»­ dụng chế định mang tên “estoppel”: má»™t bên không được Ä‘Æ°a ra tuyên bố (hay lời hứa) trái ngược để làm thiệt hại cho người khác) .

6)

• Về nguyên tắc, má»—i bên tham gia đàm phán phải có trách nhiệm tìm hiểu mọi thông tin liên quan đến giao dịch, tá»± bảo vệ quyền lợi của chính mình chứ không thể trông chờ vào thiện chí của phía bên kia. NhÆ°ng họ cÅ©ng có thể chỉ cung cấp thông tin mà đối tác yêu cầu, lá»±a chọn thời Ä‘iểm cung cấp có lợi nhất hoặc từ chối không cung cấp.
• Những thông tin có thể chính xác nhÆ°ng không đầy đủ và thường là không có thông tin về yếu Ä‘iểm hay khuyết tật của đối tượng giao dịch.
• Luật pháp hiện đại của các nÆ°á»›c có xu hÆ°á»›ng tăng cường và cụ thể hoá nghÄ©a vụ thông tin, nghÄ©a vụ tÆ° vấn giữa các bên tham gia đàm phán, đặc biệt của má»™t bên là nhà chuyên môn đối vá»›i bên kia là người tiêu dùng, hay trong lÄ©nh vá»±c chuyên môn khác.
• Luật Việt Nam không có qui định cụ thể về nghÄ©a vụ cung cấp thông tin trong quá trình đàm phán.
• Luật Việt Nam chỉ đề cập đến giao dịch được hình thành trên cÆ¡ sở thông tin sai lệch trong 2 trường hợp: bị nhầm lẫn và bị lừa dối:
• §Nhầm lẫn:

1.Khi một bên do nhầm lẫn về nội dung chủ yếu của giao dịch thì có quyền yêu cầu bên kia thay đổi nội dung của giao dịch đó; nếu bên kia không chấp nhận yêu cầu thay đổi của bên bị nhầm lẫn thì bên bị nhầm lẫn có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch vô hiệu.

2.Khi giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn, thì bên có lỗi trong việc để xảy ra nhầm lẫn phải bồi thường thiệt hại”

• §Theo Luật Việt Nam, nhầm lẫn phải há»™i đủ 2 Ä‘iều kiện: Phải nhầm lẫn về má»™t ná»™i dung chủ yếu của hợp đồng và nếu không vì nhầm lẫn thì đã không giao kết hợp đồng. Bên bị nhầm lẫn là bên duy nhất có quyền:
  • §Yêu cầu bên kia Ä‘iều chỉnh hợp đồng cho phù hợp vá»›i ý muốn đích thá»±c của mình.
  • §Trong trường hợp bên kia từ chối, yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu trong thời hạn 1 năm kể từ ngày ký Hợp đồng.
  • ØTrong Luật Việt Nam, lá»—i của má»™t bên “trong việc để xảy ra nhầm lẫn” là yếu tố xác định nghÄ©a vụ bồi thường thiệt hại do hợp đồng vô hiệu gây ra.
  • ØĐứng về phía người có trách nhiệm cung cấp thông tin, lá»—i phải là lá»—i vô ý. Trong trường hợp có lá»—i cố ý, thì khách hàng nhầm lẫn sẽ chuyển thành khách hàng bị lừa dối.
  • ØLuật thÆ°Æ¡ng mại Việt Nam: “thÆ°Æ¡ng nhân có nghÄ©a vụ thông tin đầy đủ và trung thá»±c về hàng hoá và dịch vụ của mình cung ứng” (để bảo vệ lợi ích chính đáng của người sản xuất và người tiêu dùng).
  • ØBên có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu do nhầm lẫn có thể từ bỏ quyền của mình. Việc từ bỏ quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu có thể là má»™t tuyên bố công khai hoặc má»™t hành Ä‘á»™ng cho phép ngầm hiểu là bên bị nhầm lẫn đã từ bỏ. Tuy luật Việt Nam qui định thời hiệu hủy hợp đồng là má»™t năm kể từ ngày ký kết, nhÆ°ng phải cần thông báo ngay lập tức ý định của mình (càng sá»›m càng tốt) ngay sau khi phát hiện ra nhầm lẫn.
• §Lừa dối: “Hành vi cố ý của má»™t bên, nhằm làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc ná»™i dung của giao dịch nên đã xác lập hành vi đó”.§“Hợp đồng kinh tế bị hủy bỏ nếu người ký hợp đồng kinh tế không đúng thẩm quyền hoặc có hành vi lừa đảo”.
  • Ø“Khi má»™t bên tham gia giao dịch dân sá»± do bị lừa dối hoặc Ä‘e dọa thì có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sá»± đó vô hiệu”.
  • Ø“Bên lừa dối, Ä‘e doạ phải bồi thường thiệt hại cho bên kia. Tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức của bên lừa dối, Ä‘e doạ bị tịch thu sung quÄ© Nhà nÆ°á»›c”.
  • ØHành vi của bên lừa dối là hành vi cố ý, bên bị lừa dối có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu. Người bị lừa dối không bị bắt buá»™c phải nhầm lẫn về ná»™i dung chủ yếu của giao dịch má»›i có quyền yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu.

7)Hợp đồng hoá giai đoạn đàm phán: Các bên đàm phán có thể ký kết với nhau một hoặc nhiều thỏa thuận nhằm mục đích lập kế hoạch đàm phán, xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên thống nhất hoặc ghi nhận những nguyên tắc cơ bản cho việc đàm phán và ký kết các hợp đồng cụ thể về sau.

• ØTất cả các biên bản thoả thuận, biên bản ghi nhá»› (Memorandum of Understanding _ MOU) đều có chung đặc Ä‘iểm là chúng đều là những hợp đồng thá»±c sá»± nhÆ°ng được hình thành về mặt thời gian trÆ°á»›c khi ký kết thoả thuận cuối cùng (mặc dù việc ký kết và thá»±c hiện các thoả thuận này hoàn toàn không có nghÄ©a là hợp đồng cuối cùng sẽ được ký kết).
• ØThông thường việc ký kết hợp đồng cuối cùng sẽ làm cho má»™t số hợp đồng sÆ¡ bá»™ Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên hết hiệu lá»±c.
• ØNhững Ä‘iểm lợi cÆ¡ bản của việc ký kết các thỏa thuận, ghi nhá»› sÆ¡ bá»™ (trÆ°á»›c tời Ä‘iểm ký kết hợp đồng) sau:

1. a.Xác định rõ mục đích của các bên ngay từ khi tham gia đàm phán.
2. b.Quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia đàm phán được ghi rõ trong thỏa thuận sơ bộ.
3. c.Qui định chế tài (phạt, bồi thường thiệt hại) trong trường hợp không thực hiện các nghĩa vụ trong hợp đồng sơ bộ.
4. d.Các bên có thể thỏa thuận về vấn đề cung cấp thông tin trong đàm phán và việc giữ bí mật các thông tin đó.
5. e.Các bên có thể thỏa thuận sẽ cùng nhau hoặc phối hợp để làm một số hoạt động nghiên cứu sơ bộ để tìm hiểu cơ hội và đánh giá tính khả thi của giao dịch định tiến hành.
6. f.Luật Việt Nam không qui định rõ nghĩa vụ thông tin hoặc tư vấn của bên cung cấp hàng hoá và dịch vụ. Việc ký kết các thoả thuận sơ bộ là cơ hội để các bên xác định với nhau nghĩa vụ này và tuyên bố rõ ràng mục tiêu mà mỗi bên mong muốn đạt được từ giao dịch.
7. g.Các bên có thể ấn định nghĩa vụ đàm phán, thậm chí là nghĩa vụ ký kết một số hợp đồng cụ thể.
8. h.Các bên có thể điều chỉnh nội dung, phương thức có nghĩa vụ đàm phán và chế tài trong trường hợp một bên ngưng ngang không chịu đàm phán.
9. i.Các bên có thể cam kết không đàm phán với một bên thứ 3 về một dự án tương tự hoặc sẽ cung cấp cho bên đàm phán tên tuổi của tất cả những bên tham gia đàm phán song song.