1.1.1.1. Khái niệm
Theo quy định của Ä‘iá»u 150 LTM 2005, môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại là “hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại, theo đó má»™t thÆ°Æ¡ng nhân là m trung gian (gá»i là bên môi giá»›i) cho các bên mua bán hà ng hóa, cung ứng dịch vụ (gá»i là bên được môi giá»›i) trong việc Ä‘Ã m phán, giao kết hợp đồng mua bán hà ng hóa, dịch vụ và được hưởng thù lao theo hợp đồng môi giá»›iâ€.
Hoạt Ä‘á»™ng cung ứng các hoạt Ä‘á»™ng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại do má»™t thÆ°Æ¡ng nhân thá»±c hiện tạo nên má»™t loại dịch vụ, đó là dịch vụ trung gian thÆ°Æ¡ng mại. Bên được môi giá»›i cùng vá»›i dịch vụ môi giá»›i nà y của mình có thể giúp tìm kiếm và cung cấp các thông tin cần thiết vỠđối tác cho bên được môi giá»›i; tiến hà nh các hoạt Ä‘á»™ng giá»›i thiệu vá» hà ng hóa, dịch vụ cần môi giá»›i; thu xếp để các bên được môi giá»›i tiếp xúc vá»›i nhau, giúp đỡ các bên được môi giá»›i soạn thảo văn bản hợp đồng khi há»c yêu cầu. NhÆ° váºy, vá»›i việc cung ứng dịch vụ môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại của mình, bên môi giá»›i có thể giúp các bên được môi giá»›i ký kết hợp đồng vá»›i nhau.
HÆ¡n nữa quan hệ môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại được hình thà nh trên cÆ¡ sở hợp đồng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại. Do đó, hợp đồng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại có thể được hiểu là sá»± thá»a thuáºn của các bên, trong đó má»™t bên là thÆ°Æ¡ng nhân là m trung gian (gá»i là bên môi giá»›i) cho các bên mua bán hà ng hóa, cung ứng dịch vụ (gá»i là bên được môi giá»›i) trong việc Ä‘Ã m phán, giao kết hợp đồng mua bán hà ng hóa, dịch vụ và bên được môi giá»›i có nghÄ©a vụ trả thù lao cho bên môi giá»›i theo nhÆ° thá»a thuáºn.
1.1.1.2. Äặc Ä‘iểm.
Vì là má»™t dạng của hợp đồng trung gian thÆ°Æ¡ng mại nên hợp đồng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại có đầy đủ những đặc Ä‘iểm của dạng hợp đồng đó. Tuy váºy, hợp đồng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại cÅ©ng có những đặc Ä‘iểm riêng.
- ØChủ thể của quan hệ môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại được xác láºp bởi hợp đồng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại gồm bên môi giá»›i và bên được môi giá»›i. Bên được môi giá»›i phải là thÆ°Æ¡ng nhân đáp ứng đầy đủ các Ä‘iá»u kiện được quy định tại Ä‘iá»u 6 LTM 2005 để có thể được thá»±c hiện dịch vụ môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại và không nhất thiết phải có cùng ngà nh nghỠđăng ký kinh doanh trùng vá»›i ngà nh nghá» kinh doanh của bên được môi giá»›i. Theo pháp luáºt hiện hà nh, bên được môi giá»›i không xác định được có nhất thiết là thÆ°Æ¡ng nhân hay không. Khi thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng môi giá»›i thÆ°Æ¡ng mại vá»›i các bên, bên môi giá»›i sá» dụng danh nghÄ©a của mình.
- ØÄối tượng của hoạt Ä‘á»™ng môi giá»›i chÃnh là công việc môi giá»›i nhằm chắp nối quan hệ giữa các bên được môi giá»›i vá»›i nhau.
1.1.1.3. Nội dung của hợp đồng môi giới thương mại.
- a.Quyá»n và nghÄ©a vụ của bên môi giá»›i.
- nNghÄ©a vụ của bên được môi giá»›i được quy định tại Ä‘iá»u 151 LM 2005, bao gồm:
- ØBảo quản mẫu hà ng hóa, tà i kiệu được giao để thực hiện việc môi giới và phải hoà n trả cho bên được môi giới sau khi hoà n thà nh việc môi giới.
- ØKhông được tiết lá»™ , cung cấp thông tin là m phÆ°Æ¡ng hại đến lợi Ãch của bên được môi giá»›i.
- ØChịu trách nhiệm vá» tÆ° cách pháp lý của các bên được môi giá»›i nÆ°ng không chịu trách nhiệm vá» khả năng thanh toán của há».
- ØKhông được tham gia thá»±c hiện hợp đồng giữa các bên được môi giá»›i trừ trÆ°á»ng hợp có ủy quyá»n của bên được môi giá»›i.
- nQuyá»n của bên môi giá»›i.
- ØBên môi giá»›i được quyá»n hưởn thù lao môi giá»›i theo mức quy định trong hợp đồng môi giá»›i. Trong trÆ°á»ng hợp các bên được môi giá»›i không ký kết được hợp đồng vá»›i nhau, bên môi giá»›i không được hưởng thù lao môi giá»›i nhÆ°ng nếu các bên không có thá»a thuáºn khác, bên môi giá»›i vẫn có quyá»n yêu cầu bên được môi giá»›i thanh toán cho mình các chi phà hợp lý liên quan đến việc môi giá»›i. Thêm nữa, theo khoản 2 Ä‘iá»u 153 và điá»u 86 LTM 2005, nếu trong hợp đồng các bên không thá»a thuáºn mức thù lao thì mức thù lao môi giá»›i được xác định theo giá của loại dịch vụ đó trong các Ä‘iá»u kiện tÆ°Æ¡ng tá»± vá» phÆ°Æ¡ng thức cung ứng, thị trÆ°á»ng địa lý, phÆ°Æ¡ng thức thanh toán và các Ä‘iá»u kiện khác có ảnh hưởng đến giá dịch vụ.
- b.Quyá»n và nghÄ©a vụ của bên được môi giá»›i hà ng hóa.
- nNghĩa vụ của bên được môi giới hà ng hóa
Äiá»u 152 LTM 2005 quy định nghÄ©a vụ của bên được môi giá»›i hà ng hóa:
- ØCung cấp các thông tin, tà i liệu, phương tiện cần thiết liên quan đến hà ng hoá, dịch vụ.
- ØTrả thù lao môi giới và các chi phà hợp lý khác cho bên môi giới.
- nQuyá»n của bên được môi giá»›i hà ng hóa.
LTM 2005 không có quy định cụ thể vá» các quyá»n của bên được môi giá»›i. Tuy váºy, căn cứ và o các nghÄ©a vụ của bên được môi giá»›i, có thể xác định bên được môi giá»›i có các quyá»n sau[1]:
- ØYêu cầu bên môi giới bảo quản các mẫu hà ng hóa, tà i liệu đã được giao để thực hiện việc môi giới và phải hoà n trả cho bên được môi giới sau khi hoà n thà nh việc môi giới.
- ØYêu cầu bên môi giá»›i không được tiết lá»™, cung cấp thông tin là m phÆ°Æ¡ng hại đến lợi Ãch của mình.
[1] Giáo trình Luáºt ThÆ°Æ¡ng mại 2, Äại há»c Luáºt Hà Ná»™i, NXB Công an nhân dân năm 2008, tr.107.