1.Quy định về tổ chức ăn ca và mức khống chế đối vá»›i tiền ăn ca

Đối với doanh nghiệp không phải doanh nghiệp Nhà nước: ngày 25/02/2016, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam ban hành Nghị quyết số 07^c/NQ-BCH về chất lượng bữa ăn ca của người lao động. Theo đó, quy định:

Từ năm 2016, các CĐCS trong khu vực doanh nghiệp và công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở (tại nơi chưa thành lập CĐCS) khi tiến hành đối thoại hoặc thương lượng tập thể cần đưa nội dung đảm bảo bữa ăn ca của người lao động với mức thấp nhất là 15.000 đồng (Mười lăm ngàn đồng), khuyến khích các doanh nghiệp nâng mức bữa ăn ca cao hơn.

CĐCS hoặc công đoàn cấp trên thực hiện khởi kiện giám đốc doanh nghiệp đối với doanh nghiệp để xảy ra ngộ độc thực phẩm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của NLĐ.

Theo đó, mức thấp nhất để đảm bảo bữa ăn ca cho người lao động phải là 15.000 đồng.

Mặc dù Nghị quyết không quy định trực tiếp doanh nghiệp bắt buộc phải tổ chức ăn ca cho người lao động nhưng lại quy định có cơ chế để thực hiện thông qua quy định trách nhiệm của công đoàn cơ sở như sau:

Chủ động tham gia với người sử dụng lao động thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về an toàn vệ sinh thực phẩm, chăm lo sức khỏe, bữa ăn ca của người lao động.

Thực hiện giám sát chất lượng bữa ăn ca, đưa nội dung đảm bảo bữa ăn ca của NLĐ vào nội dung đối thoại, thương lượng tập thể và ký kết thỏa ước lao động tập thể phù hợp với Mục tiêu Nghị quyết; tham gia với NSDLĐ không đưa những chi phí khác (gas, vận chuyển, phục vụ ...) vào chi phí của bữa ăn ca.

Trong quá trình thương lượng tập thể mà doanh nghiệp vẫn không thỏa thuận được với mức đề xuất của công đoàn cơ sở thì công đoàn cơ sở báo cáo và xin ý kiến công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở tổ chức đình công (theo trình tự, thủ tục quy định của pháp luật) để yêu cầu cho được mức bữa ăn ca theo đề xuất.

Thực hiện khởi kiện hoặc đề nghị công đoàn cấp trên cơ sở khởi kiện giám đốc doanh nghiệp khi doanh nghiệp để xảy ra ngộ độc thực phẩm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của người lao động.

Đến nay, vẫn chưa có quy định pháp luật khống chế mức tối đa tiền ăn ca của doanh nghiệp (trừ doanh nghiệp Nhà nước) chi cho người lao động.

1. 2.Các vấn đề liên quan đến tiền bữa ăn ca

2.1 Bảo hiểm xã hội

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 89 BLLĐ, Điều 17 Nghị định 115/NĐ-CP, Điều 4 Thông tư 47/2015/TT-BLĐTBXH, Điều 30 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thì doanh nghiệp không phải nộp bảo hiểm xã hội trên khoản tiền ăn giữa ca (tính đến 31/12/2017).

2.2 Thuế thu nhập doanh nghiệp

Điều 4 Thông tÆ° 96/2015/TT-BTC sá»­a đổi, bổ sung Điều 6 Thông tÆ° 78/2014/TT-BTC quy định nhÆ° sau: 

“Điều 6. Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế 

TrÆ°Ì€ các khoản chi không được trừ nêu taÌ£i Khoản 2 Điều này, doanh nghiệp Ä‘Æ°Æ¡Ì£c trÆ°Ì€ moÌ£i khoản chi nếu Ä‘áp ứng Ä‘ủ các Ä‘iều kiện sau: 

a) Khoản chi thá»±c tế phát sinh liên quan đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. 

b) Khoản chi có đủ hoá Ä‘Æ¡n, chứng từ hợp pháp theo quy định của pháp luật. 

c) Khoản chi nếu có hoá Ä‘Æ¡n mua hàng hoá, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên (giá đã bao gồm thuế GTGT) khi thanh toán phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. 

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt thực hiện theo quy định của các văn bản pháp luật về thuế giá trị gia tăng.”

Theo đó, nếu đáp ứng được các điều kiện nêu trên thì tiền ăn giữa ca mà công ty chi cho người lao động sẽ được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

2.3 Thuế TNCN

Khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định:

g.5) Khoản tiền ăn giữa ca, ăn trưa do người sử dụng lao động tổ chức bữa ăn giữa, ăn trưa ca cho người lao động dưới các hình thức như trực tiếp nấu ăn, mua suất ăn, cấp phiếu ăn.

Trường hợp người sử dụng lao động không tổ chức bữa ăn giữa ca, ăn trưa mà chi tiền cho người lao động thì không tính vào thu nhập chịu thuế của cá nhân nếu mức chi phù hợp với hướng dẫn của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Trường hợp mức chi cao hơn mức hướng dẫn của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thì phần chi vượt mức phải tính vào thu nhập chịu thuế của cá nhân.

Theo đó, trường hợp chi tiền cho người lao động ăn giữa ca, ăn trưa vượt mức quy định thì phải đóng thuế TNCN cho người lao động. Tuy nhiên, như trên đã đề cập không có quy định khống chế mức chi tiền ăn ca nên doanh nghiệp cũng không bị ràng buộc bởi quy định này.