Công Ä‘oàn là tổ chức chính trị - xã há»™i do người lao Ä‘á»™ng Việt Nam thành lập trên cÆ¡ sở tá»± nguyện và được tổ chức, hoạt Ä‘á»™ng theo nguyên tắc tập trung dân chủ.

Công đoàn được thành lập tại doanh nghiệp là công đoàn cơ sở, được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở công nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Trường hợp doanh nghiệp chưa thành lập công đoàn cơ sở thì công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở có quyền và trách nhiệm đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động khi được người lao động ở đó yêu cầu. Khi công đoàn cơ sở được thành lập theo đúng quy định pháp luật thì doanh nghiệp phải thừa nhận và tạo điều kiện thuận lợi để công đoàn cơ sở hoạt động.

Công đoàn thực hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn, người lao động và thực hiện các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật như: tham gia, thương lượng, ký kết và giám sát việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể, thang lương, bảng lương, nội quy lao động; tham gia, hỗ trợ giải quyết tranh chấp lao động;...

Theo quy định pháp luật, doanh nghiệp có trách nhiệm: Tạo Ä‘iều kiện và há»— trợ người lao Ä‘á»™ng thành lập, gia nhập và hoạt Ä‘á»™ng công Ä‘oàn, phối hợp và tạo Ä‘iều kiện thuận lợi cho công Ä‘oàn cấp trên cÆ¡ sở tuyên truyền, vận Ä‘á»™ng phát triển Ä‘oàn viên, thành lập công Ä‘oàn cÆ¡ sở, bố trí cán bá»™ công Ä‘oàn chuyên trách tại doanh nghiệp, cÆ¡ quan, tổ chức.

 Doanh nghiệp cÅ©ng có trách nhiệm bảo đảm các Ä‘iều kiện để công Ä‘oàn cÆ¡ sở hoạt Ä‘á»™ng. Ngoài ra khi người lao Ä‘á»™ng là cán bá»™ công Ä‘oàn không chuyên trách Ä‘ang trong nhiệm kỳ công Ä‘oàn mà hết hạn hợp đồng lao Ä‘á»™ng thì được doanh nghiệp gia hạn hợp đồng lao Ä‘á»™ng đã giao kết đến hết nhiệm kỳ.

Ngoài ra khi người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, chuyển làm công việc khác, kỷ luật sa thải đối với người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách thì phải thỏa thuận bằng văn bản với Ban chấp hành công đoàn cơ sở hoặc Ban chấp hành cấp trên trực tiếp cơ sở.

Ngoài ra, các doanh nghiệp bị nghiêm cấm khi có các hành vi: cản trở, gây khó khăn cho việc thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động; ép buộc người lao động thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn, yêu cầu người lao động không tham gia hoặc rời khỏi tổ chức công đoàn, phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc và các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động nhằm cản trở việc thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động.

Trường hợp vi phạm các quy định như nêu trên, tùy tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mà doanh nghiệp có thể bị phạt tiền từ 1 triệu đồng đến 15 triệu đồng.